La predicación de Boaventura de Bagnoregio: sermones y exemplum de la memoria de Francisco de Assis (1255-1262).

  • Maurício Alves Carrara Universidade Federal Fluminense - UFF
Palabras clave: institucionalización menor, frailes menores, predicación franciscana.

Resumen

Este trabajo tiene como objetivo el estudio de las representaciones de San Francisco a través de los sermones de Boaventura de Bagnoregio pronunciados entre 1255 y 1262 en París. Durante la formación de los menores, hasta los años 1260, las representaciones de Francisco se modificaron en cada coyuntura vivida por la Orden. Las obras teológicas, hagiográficas, apologéticas y los sermones de Boaventura sirvieron para los frailes como obras unificadoras del sentido de pertenencia a la Orden de los Frailes Menores. En los sermones de Boaventura, se representan ideas sobre el santo fundador, que son formas interpretativas sobre su significado teológico y místico para la memoria colectiva minorita.

Descargas

La descarga de datos todavía no está disponible.

Biografía del autor/a

Maurício Alves Carrara, Universidade Federal Fluminense - UFF

Graduado em História pela Universidade Federal de São João del Rei - UFSJ. Mestre em História (Cultura e Identidade) pela UFSJ com a dissertação "A questão filosófica do 'indivíduo singular' no campo do saber universitário medieval - o caso de João Duns Scotus (c.1285-1308)". Doutor em História pela Universidade Federal Fluminense - UFF com a tese: " As muitas faces de Franciscisco: Memória e representações (séculos XII e XIII)". Interesses pela área de Idade Média Central, Teoria da História, Mémória, Filosofia Medieval no campo da Universidade do século XIII e História da Ordem dos Frades Menores.

Citas

Fontes Primárias

DENIFLE, Henricus et alii. Chartularium Universitatis Parisiensis. Tomus I. Paris: Ex Typis Fratrum Delalain Via a Sorbone Dicta, 1889.

DOCTORIS SERAPHICI S. BONAVENTURAE OPERA OMINIA. Issu et auctoritate David Fleming. Tomus IX. Florentia. Ad Claras Aquas(Quaracchi) – Ex Typographia Collegii S. Bonaventurae, 1950.

DOCTORIS SERAPHICI S. BONAVENTURAE LEGENDA MAIOR S. FRANCISCI. In: ANALECTA FRANCISCANA SIVE CHRONICA ALIAQUE VARIA DOCUMENTA AD HISTORIAM FRATRUM MINORUM. Spectantia edita a patribus collegii S. Bonaventurae adiuvantibus aliis eruditis viris. Tomus X Legendae S. Francisci Assisiensis saeculis XIII et XIV conscriptae. Claras Aquas, Florentiae, Quaracchi- Firenze, Typographia Collegii S. Bonaventurae, p. 557-652, 1926-1941.

BULLARIUM FRANCISCANUM. Romanorum Pontificum constitutiones, epistolas, ac diplomata continens tribos ordinibus minorum, clarissarum et poenitentium: ab Honorio III ad Innocentium VI. Aprobatur Fr. Joannis Baptistae Constantii studii et labore Fr. Joannis Hyacintthi Sbaraleae. Romae: Tipis Sacrum Congregationis de Propaganda Fidei, 1759/1983.

SAINT BONAVENTURE, The disciple and the master: St Bonaventure sermons on St Francis of Assisi. Translated and edited with an Introduction by Eric Doyle. Chicago: Franciscan Herald Press, 1983.

SÃO FRANCISCO DE ASSIS. TESTAMENTO. In: FONTES FRANCISCANAS E CLARIANAS. Tradução de Celso Márcio Teixeira (et al.) Apresentação de Sérgio M. Dal Moro. Petrópolis, Vozes, p. 188-191, 2004.

TESTAMENTUM SANCTI FRANCISCI ASSISIENSIS. Opuscula Sancti Patris Francisci Assisiensis. Biblioteca Franciscana Ascetica Medii Aevi Tomus XII. Roma: Editionis Collegii Bonaventurae ad Claras Aquas Grottaferrata, p. 305-326, 1978.

Bibliográfia

BEAULIEU, M. A. Pregação. In: LE GOFF, Jacques; SCHMITT, Jean-Claude. Dicionário Temático do Ocidente Medieval. Vol. II. Tradução de Hilário Franco Júnior. Bauru: Edusc, p. 367-376, 2006.

BOUGEROL, Jacques G. Introducción a San Buenaventura. Versión española de José Carrillo. Madrid: Biblioteca de los autores cristianos, 1984.

BREMOND, Claude; LE GOFF, Jacques & SCHMITT, Jean-Claude. L’exemplum. Fasc. 40. BREPOLS. Turnhout-Belgium: Typologie des Sources du Moyen Âge Occidental, 1996.

BROOKE, Rosalind B. Early Franciscan Government: Elias to Bonaventure. Cambridge Studies in medieval life, Vol. III. Cambridge: Cambridge University Press, 1959.

CARRARA, Maurício Alves. A representação externa da Ordem dos frades menores: os debates entre Boaventura de Bagnoregio e William de Saint-Amour (c.1250-1257). In: Roda da Fortuna, Revista Eletrônica sobre Antiguidade e Medievo. Volume 9, Número 1, p. 398-429, 2020.

Disponível em: https://a615a5e5-c98d-48ce-95fc-4c6127dff938.filesusr.com/ugd/3fdd18_e1b38163601b4c349445b329609feff6.pdf . Acesso em 29 julho de 2020.

CHARTIER, Roger. Defesa e ilustração da noção de representação. In: Fronteiras. Dourados, MS, v.13, n°24, p.15-29, Jul./Dez. 2011.

___. A história ou a leitura do tempo. Trad. Cristina Antunes. 2ª edição. Belo Horizonte: Autêntica Editora, 2010.

CHAVERO BLANCO, Francisco. “Discite a me”. El Sermo V de santo Francisco y la teología de san Buenaventura. Carthaginensia Revista de Estudios e Investigación Universidad de Murcia. Volumen XVI, Julio-Diciembre, Número 30, p.275-322, 2000.

COMBA, Júlio. Gramática Latina. 5° edição revista e atualizada. São Paulo: Editora Salesiana, 2004.

DANIEL, E. Randolph. Simbol or Model? St Bonaventure uses of Saint Francis. In: CHAVERO BLANCO, Francisco de Asís. Bonaventuriana: Miscelanea in onore di Jacques Guy Bougerol – OFM. Volume 1. Bibliotheca Pontificii Athenaei Antoniani. Roma: Edizioni Antonianum, p. 55-62, 1988.

DE LA BORBOLLA, Angeles García. Algunas consideraciones sobre la predicación medieval a partir de la hagiografia mendicante. EREBEA – Revista de humanidades y Ciencias Sociales. N° 1, p. 57-82, 2011.

DESBONNETS, Théophile. Da intuição à instituição. Tad. Frei Hugo D Baggio. Petrópolis: CEFEPAL, 1987.

DOYLE, Eric. Preface. In: SAINT BONAVENTURE, The disciple and the master: St Bonaventure sermons on St Francis of Assisi. Translated and edited with an Introduction by Eric Doyle. Chicago: Franciscan Herald Press, p. XV-XVIII, 1983.

FALBEL, Nachman. Os Espirituais Franciscanos. Coleção Estudos 146. São Paulo. EDUSP; FAPESP; Perspectiva, 1995.

FORTES, Carolina Coelho. “Societas studii”: a construção da identidade e os estudos dos frades pregadores do século XIII. Tese (Doutorado) – Universidade Federal Fluminense – Instituto de Ciências Humanas e Filosofia - Departamento de História, 2011. Disponível em http://www.historia.uff.br/stricto/td/1344.pdf. Acesso em 13 abr. 2012.

GILSON, Étienne. La Filosofía de San Buenaventura. Colección Thau. Buenos Aires: Ediciones Desclée de Brouwer, 1948.

MERLO, Giovanni Grado. Em nome de São Francisco: a história dos Frades Menores e do Franciscanismo até o século XVI. Trad. Ary Pintarelly. Petrópolis: Vozes/FFB, 2005.

MOORMAN, John. A history of the Franciscan order: from origins to the year 1517. Chicago: Franciscan Heral Press, 1988.

NAVAS, José Luís Parada. Teologia moral e política. In: MERINO, José Antônio & FRESNEDA, Francisco Matínez (orgs). Manual de Teologia Franciscana. Tradução de Celso Márcio Teixeira. Petrópolis: Vozes, p. 411-463, 2005.

PARIS, Gretien de. Histoire de La Fondation & de l’évolution de l’Ordre dês Frères Mineurs au XIIIe siècle. Gembloux/Paris: Société ET Librairie S. François d’Assise/ Libraire J. Duculot Éditeur, 1928.

SARAIVA, F. R. dos Santos. Novíssimo dicionário Latino-Português: Etimológico, Prosódico, Histórico, Geográfico, Mitológico, Biográfico etc. 12ª edição. Belo Horizonte/Rio de Janeiro: Livraria Garnier, 2006.

ROEST, Bert. Reading the book of history: Intellectual context and educational functions of Franciscan historiography 1226 - ca.1350. Gronigen: Regensboog, 1996.

SENOCAK, Neslihan. The poor and perfect: the raise of learning in the Franciscan Order, 1209-1310. Ithaca/London: Cornell University Press, 2012.

VAUCHEZ, André. Francis of Assisi: life and afterlife. Translated by Michael Cusato. New Haven/London: Yale University Press, 2012.

___. Fim dos tempos. In: VAUCHEZ, André; GRÉMION, Catherine; MADELIN, Henri. Cristianismo: dicionário dos tempos, dos lugares e das figuras. Trad. Abner Chiqueri. Rio de Janeiro: Forense, p. 163, 2013.

Publicado
2022-04-15
Cómo citar
Carrara, M. A. (2022). La predicación de Boaventura de Bagnoregio: sermones y exemplum de la memoria de Francisco de Assis (1255-1262). Dialogos, 26(1), 195-218. https://doi.org/10.4025/dialogos.v26i1.55565